1. ĐẠI CƯƠNG

Gãy xương đòn là chấn thương hay gặp nhất khi bị ngã đập vai xuống đất. Phẫu thuật gãy xương đòn là một trong những phương pháp điều trị chính trong các trường hợp nghiêm trọng, ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày. 

Xương đòn còn được gọi là xương quai xanh, là một trong những xương quan trọng của thành ngực trước. Xương đòn có hình dạng dẹt, cong theo hình chữ S. Một đầu xương tiếp khớp với xương ức, đầu còn lại tiếp khớp với xương bả vai. Chấn thương gãy xương đòn nếu chỉ bị nhẹ, các bác sĩ thường điều trị bằng phương pháp bảo tồn. Tuy nhiên có nhiều trường hợp người bệnh gãy xương đòn được chỉ định phẫu thuật. Phẫu thuật gãy xương đòn được đánh giá là an toàn, đơn giản do vị trí của xương đòn nằm nông dưới da. Phẫu thuật này được chỉ định khá thường xuyên.

2. GÃY XƯƠNG ĐÒN KHI NÀO THÌ PHẢI MỔ?

Nếu nằm trong các trường hợp dưới đây thì có chỉ định mổ kết hợp xương đòn:

– Gãy xương đòn hở, kèm biến chứng thần kinh mạch máu

– Xương bị gãy di lệnh xa nhiều hơn 2 cm, chồng ngắn hơn 2cm

– Đầu xương gãy hoặc mảnh xương gãy có nguy cơ đâm ra ngoài da.

– Gãy xương đòn kèm gãy cổ xương bả vai gây bập bềnh khớp vai

– Gãy 1/3 xương ngoài kèm đứt dây chằng quạ đòn, chậm liền xương hoặc khớp giả.

Gãy xương đòn có thể gây ra biến chứng gì?

– Tổn thương dây thần kinh và các mạch máu. Đầu xương đòn bị gãy không nhẵn nhụi có thể làm tổn thương dây thần kinh gần đó và các mạch máu.

– Xương chậm liền. Chấn thương gãy xương đòn nghiêm trọng có thể dẫn tới tình trạng xương chậm liền, không phục hồi đầy đủ.

– Hình thành khối u trong xương. Sau khi xương lành có thể xuất hiện u tại vị trí từng bị gãy. Cục u này có thể biến mất theo thời gian nhưng cũng có thể tồn tại lâu dài, vĩnh viễn.

– Viêm xương khớp. Xương đòn bị gãy ở vị trí khớp nối với xương ức hoặc xương bả vai có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xương khớp.

3. Một số thắc mắc thường gặp

Thời gian lành xương đòn thường là bao lâu? Tốc độ lành xương có khác nhau giữa điều trị bảo tồn và phẫu thuật hay không?

Lành xương là một quá trình cần nhiều thời gian để hồi phục. Trong điều trị bảo tồn, xương sẽ có can xương sau 4-8 tuần. Bệnh nhân khi điều trị bảo tồn sẽ được mang đai trong suốt thời gian này.

Còn nếu mổ bệnh nhân sẽ được hoạt động sớm hơn nhờ phương tiện được đặt trong xương, không gây vướng víu. Trong quá trình phẫu thuật, can xương cũng bị ảnh hưởng do quá trình bóc tách xương, vì vậy, can xương hình thành chậm hơn phương pháp bảo tồn.

Sau khi gãy xương đòn bao lâu thì bệnh nhân có thể đi xe máy được? Và trong thời gian đợi lành xương, họ cần kiêng cữ như thế nào, những động tác nào phải tránh? Có cần tập vật lý trị liệu không?

Riêng trường hợp phẫu thuật kết hợp xương đòn, bệnh nhân thường mong muốn chạy xe máy rất sớm vì sau phẫu thuật nẹp vít sẽ không gây ra tình trạng đau nhức và nẹp ở trong xương không gây vướng víu khi cử động. Tuy nhiên, động tác đi xe máy hoặc lao động sớm sẽ không tốt cho bệnh nhân. Bởi vì khi bắt nẹp vít vào phần xương gãy, khi xương chưa lành, cử động của bệnh nhân có thể làm lỏng và tuột vít ra, làm cuộc mổ thất bại.

Trong thời gian chờ lành xương, bệnh nhân nên kiêng xách vật nặng vì xương đòn là phần nối giữa toàn bộ thân người và tay, khi xách vật nặng sẽ kéo phần vai xuống, dễ di lệch chỗ gãy hơn.

Ngoài ra, về gãy xương đòn, ít để lại di chứng nên không bắt buộc bệnh nhân phải tập vật lý trị liệu. Chủ yếu bệnh nhân nên tập khớp vai, tránh bị cứng khớp vai do lâu ngày không cử động.

Thời điểm nên tháo đinh nội tủy hoặc nẹp vít là bao lâu sau khi phẫu thuật? Nếu bệnh nhân sợ phải phẫu thuật lấy ra, quyết định để luôn có được không?

Về nguyên tắc, khi xương lành thì có thể lấy dụng cụ nẹp xương ra được. Tuy nhiên, khi lành xương trong trường hợp đặt nẹp vít, bệnh nhân nên để yên nẹp trong vòng 1 năm vì đây là sự lành xương trực tiếp, nên xương cũng sẽ yếu hơn lành xương gián tiếp.

Đối với một số trường hợp bệnh nhân lớn tuổi, có những bệnh nội khoa kèm theo có thể khiến cuộc phẫu thuật nặng hơn sẽ được tư vấn để dụng cụ kết hợp xương trong người, không phải thực hiện tiếp cuộc mổ lần 2.

Bác sĩ thường không khuyến khích bệnh nhân nên giữ nẹp lại trong người vì sau khi lành phần nẹp vít nằm ngay dưới xương đòn sẽ lộ lên, gây mất thẩm mỹ. Tuy nhiên, vì ở ca phẫu thuật kết hợp xương đầu tiên sẽ rất đau nên bệnh nhân thường có tâm lý lo lắng cho cuộc phẫu thuật lần 2. Vì vậy, các bác sĩ thường giải thích cho các bệnh nhân hiểu là lần phẫu thuật thứ 2 để lấy đinh/nẹp ra, họ sẽ ít đau hơn, mổ nhanh hơn, thời gian lưu lại bệnh viện ngắn hơn, chi phí thấp hơn vì vậy cũng không nên quá lo lắng

Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp

Khoa Ngoại chấn thương

Hotline: 0379899156